| उरण | वार्ताहर |
जेएनपीए बंदरात जगभरातून येणार्या शेकडो मालवाहू जहाजातून सुमारे 1 लाख मेट्रिक टन स्लज ऑईल ( काळे तेल ) उतरविण्यात येते. काळे सोनं म्हणून ओळखल्या जाणार्या या स्लज ऑईलच्या कामाआड मोठ्या प्रमाणावर चोर्या, तस्करीचे प्रकार घडत असल्याने शेकडो कोटींची उलाढाल होत असलेल्या स्लज ऑईलचे कंत्राट मिळण्यासाठी ठेकेदारांमध्येच शीतयुद्ध सुरू असते.
जेएनपीए बंदरातून जगभरातून दररोज शेकडो जहाजे आयात-निर्यात मालाची वाहतूक करतात.हजारो किमी अंतर कापून मालाची वाहतूक करणार्या मालवाहतूक जहाजांना ठराविक किलोमीटर सागरी अंतर पार केल्यानंतर इंजिनमधील ऑईल खराब होते.त्यामुळे जहाजाच्या इंजिनमध्ये तांत्रिक बिघाड होण्याचीच अधिक शक्यता असते. त्यामुळे लाखो किलोमीटर सागरी अंतर पार करण्यासाठी निघालेली अशी जहाजे अथांग समुद्रात बंद पडून अपघाताची शक्यता असते. त्यामुळे जगभरातून विविध बंदराकडे निघालेली मालवाहू जहाजे आवश्यकतेनुसार कोणत्याही बंदरात खराब झालेले इंजिनमधील स्लज ऑईल (काळे तेल) बदलतात.हे दूषित स्लज ऑईल समुद्रात सोडल्यास सागरी प्रदुषण मोठ्या प्रमाणावर पसरते. तेल तवंग, सागरी प्रदूषणामुळे पर्यावरणाचीही मोठ्या प्रमाणात हाणी होते.मत्स्य, सागरी जीवजंतू नष्ट होत असल्याने जहाजातील हे दुषित स्लज ऑईल समुद्रात सोडण्यास सक्तीने बंदी घातली आहे.तसेच हे दुषित स्लज ऑईल उतरविण्यासाठी प्रत्येक बंदरात स्वतंत्र व्यवस्था करणे बंधनकारक आहे.
जेएनपीए बंदरातुनही जगभरातून दररोज सुमारे शेकडो मालवाहू जहाजे ये-जा करतात.बंदरात येणार्या शेकडो मालवाहू जहाजांपैकी काही जहाजे स्लज ऑईल जेएनपीएत उतरवतात.वर्षभरात शेकडो जहाजातून सुमारे 1 लाख मेट्रिक टन स्लज ऑईल ( काळे तेल ) उतरविण्यात येते.एका जहाजातून सुमारे 100 टनांपर्यंत स्लज ऑईल (काळे ऑईल) काढले जाते.जहाजाच्या वाहतूक क्षमतेनुसार काळे तेल काढले जाते.या काळ्या तेलावर प्रक्रिया करून त्यापासून ग्रीस,साबण,वंगण व आणखी अनेक उपयोगी वस्तू वस्तू बनविल्या जातात.विविध रस्त्यांच्या कामात डांबरात मिश्रण करण्यासाठी लबाड ठेकेदार कंपन्या मोठ्या प्रमाणावर या स्लज ऑईल उपयोगात आणतात.मोफत मिळणार्या या स्लज ऑईलच्या धंद्यात कोट्यावधी रुपयांची कमाई होत असते.
त्याशिवाय स्लज ऑईलच्या नावाखाली जहाजातून डिझेल, शुद्ध ऑईल चोरट्या मार्गाने काढण्यात येते.कधीकधी स्लज ऑईलच्या कामाआड तस्करीही केली जाते.जेएपीएचे संबंधित अधिकारी,बंदरातील सुरक्षा यंत्रणा, पोलिस,कस्टम विभागाच्या काही भ्रष्ट अधिकार्यांचेही हात काळ्या तेलाच्या या धंद्यात काळे झाले आहेत. अशा भ्रष्ट अधिकार्यांना हाताशी धरून असे बेकायदेशीर कृत्य केले जाते.या धंद्यातुन कोट्यावधींची कमाई होत असल्यानेच बंदरातील स्लज ऑईलचे कंत्राट मिळावे यासाठी स्थानिक लोकप्रतिनिधींपासुन माफिया टोळ्या, अथवा त्यांचे सदस्य, साथीदार फिल्डिंग लाऊन असतात.या काळ्या तेलाच्या धंद्याच्या वैमनस्यातून स्थानिक पातळीवर गॅगवार सारख्या घटनाही घडल्या आहेत.त्यानंतर जेएनपीएने 2017 पासून हे स्लज ऑईल उतरविण्यासाठी जेएनपीएने टेंडर काढून कंत्राटदारही नियुक्त केले आहेत.
मात्र त्यानंतरही काही कंत्राटदारांकडून चोरी, तस्करीचे प्रकार सुरू असल्याचा आरोप नागरिकांकडून केला जात आहे.तर स्लज ऑईल हाताळणीच्या कामासाठी ठेकेदार नियुक्तीमध्ये धांदली झाली असून पात्रता नसतानाही काही ठेकेदारांना कंत्राट देण्यात आले असल्याच्या आरोप करत जेएनपीए विरोधात तक्रारीही स्थानिक नागरिकांकडून करण्यात आलेल्या आहेत.याबाबत मात्र जेएनपीए प्रशासनानेही कानावर हात ठेवले आहेत.अशा या बेकायदेशीर प्रकारामुळे बंदरासह देशाच्या सुरक्षिततेलाही धोका निर्माण होऊ शकतो असे भीती व्यक्त केली जात आहे.
असे काही प्रकार घडत असतील आणि याबाबत तक्रारी आल्यास कठोर कारवाई केली जाईल. – धनाजी क्षीरसागर, न्हावा -शेवा बंदर विभागाचे एसीपी