मुलांमध्ये वाढतेय पाठदुखीची समस्या
| पनवेल | वार्ताहर |
विद्यार्थ्यांच्या पाठीवरील दप्तराचे ओझे कमी करण्यासाठी शासनाने अध्यादेश काढून सर्व शाळांना आदेश दिले. शिक्षण विभागाने त्यासाठी शाळांना पत्र पाठवून कार्यवाही सुरू केली. शाळेतच दप्तर ठेवण्याची व्यवस्था करावी, अशा सूचना दिल्या. मात्र, नव्याचे नऊ दिवस अशीच त्या आदेशाची सद्यःस्थिती आहे. शालेय विद्यार्थी पाठीवरील दप्तराच्या ओझ्याने अक्षरशः बेजार झाले असून, मुलांमध्ये पाठदुखीच्या घटनांमध्ये वाढ झाली आहे. पाठदुखी टाळण्यासाठी दप्तराचा योग्य पध्दतीने वापर करण्याची गरज आहे, असे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे.
विद्यार्थ्यांच्या वजनाच्या प्रमाणात पाठीवर दप्तर असावे, असा वैद्यकशास्त्राचा नियम आहे. मात्र, त्यापेक्षा जादा दप्तराचे वजन असते. पाठीवरील दप्तराचे ओझे, वर्गात किंवा घरी बसण्याची अयोग्य पध्दत आणि वारंवार फोन किंवा टॅब्लेट्सचा वापर या गोष्टीदेखील तितक्याच कारणीभूत ठरतात. खरं तर, पाठीवर जितके वजन कमी असेल तितके चांगले राहील, अशी प्रतिक्रिया डॉ. प्रमोद भोर (ऑर्थोपेडिक्स संचालक आणि रोबोटिक जॉइंट रिप्लेसमेंट सर्जन, फोर्टिस हॉस्पिटल, वाशी) यांनी व्यक्त केली.
दप्तराचे योग्य वजन समजून घेणे तसेच योग्य दप्तराची निवड करणेदेखील तितकेच महत्त्वाचे आहे. दप्तरामध्ये दुहेरी पट्ट्या असाव्यात आणि प्रत्येक खांद्यावर वजन समान रीतीने वितरीत करण्यासाठी मुलांनी दोन्ही पट्ट्यांसह दप्तर आरामात परिधान करता आले पाहिजे. हे दप्तर कमरेच्या खाली लटकू नये. पाठीच्या एका बाजूला जड दप्तर घातल्याने मुलांमध्ये मणक्यावर ताण निर्माण होतो. शरीराच्या एका बाजूला अतिरिक्त वजन टाळणे महत्त्वाचे आहे, कारण ती बाजू वापरताना स्नायुंवर ताण येऊ शकते, असे डॉ. नितीश अरोरा (बालरोग ऑर्थोपेडिक सर्जन, मेडिकवर हॉस्पिटल्स, नवी मुंबई) यांनी स्पष्ट केले.
पालकांनी ही खात्री केली पाहिजे की, त्यांच्या मुलाने त्यांचा दप्तर योग्यरित्या परिधान केले आहे. जेव्हा ते घरी असतात, तेव्हा डेस्कवर बसून किंवा फोन किंवा टॅबलेट वापरताना योग्य पध्दतीचा वापर करावा. मुलांनी व्हिटॅमिन डी आणि कॅल्शियमयुक्त आहाराचे सेवन करावे तसेच पालकांनी मुलांच्या आहाराकडे खास लक्ष द्यावे. पालकांनी मुलांच्या आहाराबाबत डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा. जर मुलांना पाठदुखीचा त्रास होत असेल, तर त्यांच्या पाठीवरील ओझे किंवा शाळेत बसण्याच्या स्थितीकडे विशेष लक्ष द्यावे. योग्य जीवनशैलीचे पालन आणि शारीरिक हालचालींना प्रोत्साहन दिल्याने या वेदना प्रभावीपणे दूर होऊ शकतात आणि त्याची पुनरावृत्ती टाळता येऊ शकते, असे डॉ. भोर यांनी स्पष्ट केले.
असे वजन योग्य
पहिली आणि दुसरीमधील मुलांसाठी 1.5 ते 2 किलो वजनाचा योग्य आहे, तर इयत्ता तिसरी ते पाचवी मधील मुलांनी 2 किलो आणि 3 किलो वजनाचा वापर केला पाहिजे. इयत्ता सहावी ते आठवीमधील मुलांसाठी योग्य वजन श्रेणी ही 3 ते 4 किलो इतकी आहे आणि इयत्ता नववी आणि दहावीचा मुलांसाठी 5 किलो वजन योग्य राहील.