| रायगड | प्रतिनिधी |
लोकशाही सक्षमीकरणाची पहिली पायरी मतदार नोंदणी असल्याने पात्र नवमतदारांनी नोंदणी करून आपला मताधिकार बजावावा, असे आवाहन जिल्हाधिकारी तथा जिल्हा निवडणूक अधिकारी डॉ.योगेश म्हसे यांनी केले. प्रारूप मतदार यादी प्रकाशनाच्या कार्यक्रमात ते बोलत होते.
निवडणुका पारदर्शक आणि न्याय वातावरणात पार पाडण्यासाठी मतदार याद्यांचे अद्ययावतीकरण, शुध्दीकरण अत्यंत महत्त्वपूर्ण असते. यासाठी भारत निवडणूक आयोगाकडून दरवर्षी विशेष संक्षिप्त पुनरिक्षण कार्यक्रम राबवला जातो. 27 ऑक्टोबर 2023 रोजी मुख्य निवडणूक अधिकारी कार्यालयाच्या संकेतस्थळावर आणि मतदार नोंदणी कार्यालयामध्ये प्रारूप यादी प्रकाशित करून यंदाच्या विशेष संक्षिप्त पुनरिक्षण कार्यक्रमाचा प्रारंभ करण्यात आला. सदर कार्यक्रम 20 ऑक्टोबर ते 09 डिसेंबर 2023 या कालावधीत राबवला जाणार आहे.
01 जानेवारी 2024 रोजी किंवा त्या आधी 18 वर्षे पूर्ण केलेल्या नागरिकांना या कालावधीत आगाऊ मतदार नोंदणी करता येणार आहे. 1 एप्रिल, 1 जुलै, 1 ऑक्टोबर 2024 या तारखेला 18 वर्षे पूर्ण करणाऱ्या तरुण-तरुणींनाही सदर कालावधीत आगाऊ मतदार नोंदणी करता येईल; मात्र त्या अर्जावरील प्रक्रिया सदर तिमाहित पूर्ण करण्यात येईल. 2024 मध्ये येऊ घातलेल्या लोकसभा आणि विधानसभा निवडणूकांमध्ये मताधिकार बजावण्यासाठी ही महत्त्वाची संधी असल्याने पात्र नवमतदारांनी नाव नोंदणी करावी, असे जिल्हाधिकारी यांनी म्हटले. प्रारूप यादीमध्ये आपले नाव आहे, की नाही याची मतदारांनी खात्री करणे आवश्यक आहे. कारण बरेचदा ऐन मतदानाच्या दिवशी आपले नाव मतदार यादीत नाही, अशी तक्रार अनेक मतदारांकडून केली जाते. तसेच आपले नाव, पत्ता, लिंग, जन्मदिनांक, वय, ओळखपत्र क्रमांक, मतदारसंघ आदी तपशील सुध्दा अचूक आहेत का याची खात्री करणे आवश्यक आहे. ज्या मतदारांना सदर तपशिलांमध्ये दुरुस्त्या करायच्या असतील त्यांनी अर्ज क्र. 8 भरावा, विशेष संक्षिप्त पुनरिक्षण कार्यक्रमांतर्गत नवीन अर्हता दिनांकावर आगाऊ मतदार नोंदणी करता येते, त्याप्रमाणे एखाद्याच्या नावासंबंधी हरकत सुध्दा घेता येते. एखाद्या मतदार संघातील एखादा मतदार यादीत दिलेल्या पत्त्यावर राहत नसेल, तर अशा नावाबद्दल त्याच मतदारसंघातील अन्य मतदार आक्षेप घेऊ शकतो, त्यामध्ये जर तथ्य आढळून आले तर पडताळणी करुन संबंधित मतदाराच्या नावाची वगळणी केली जाते. मतदार याद्यांचे अद्ययावतीकरण होण्यासाठी अशा अपात्र मतदारांची वगळणीही महत्त्वाची असते.
दिनांक 05 जानेवारी, 2023 च्या अंतिम मतदार यादीमध्ये एकूण मतदार संख्या 22 लाख 76 हजार 31 इतकी होती. त्यानंतर झालेल्या निरंतर अद्ययावतीकरण प्रक्रियेत मतदार नोंदणी, नाव वगळणी या बाबी सुरुच होत्या. आता 27 ऑक्टोबर रोजी प्रकाशित झालेल्या प्रारूप मतदार यादीतील एकूण मतदार संख्या 23 लाक सात हजार 745 इतकी आहे. तसेच 2023 च्या अंतिम मतदार यादीमध्ये पुरुष मतदार संख्या 11 लाख 60 हजार 519 इतकी होती, तर 27 ऑक्टोबर रोजी प्रकाशित झालेल्या प्रारूप मतदार यादीतील पुरुष मतदार संख्या 11 लाख 76 हजार 287 इतकी आहे. तर स्त्री मतदार संख्या 11 लाख 15 हजार 467 इतकी होती. तर 20 ऑक्टोबर रोजी प्रकाशित झालेल्या प्रारूप मतदार यादीतील पुरुष मतदार संख्या 11 लाख 31 हजार 413 इतकी आहे. जानेवारी 2023 मधील यादीमध्ये एक हजार पुरुषांच्या मागे 261 स्त्रिया होत्या, तर ऑक्टोबरच्या यादीत एक हजार पुरुषांच्या मागे 961 स्त्रिया आहेत. तृतीयपंथीयांची जानेवारी 2023 मधील संख्या पंचेचाळीस (45) होती, तर ऑक्टोबर 2023 मध्ये रायगड जिल्हयामध्ये सद्यस्थितीत 45 इतकीच आहे.