। मुरूड-जंजिरा । वार्ताहर ।
मुरूड शहराच्या बाजारात टपोर्या ओल्या काजुगराची आवक मुबलक प्रमाणावर वाढली असून शेकडा 100 ते 120 रुपये दराने ओले काजुगर विक्री होत आहेत. रोहा तालुक्यातील आदिवासी महिला ओले काजुगर विकायला घेऊन येत असून त्यांना मोठा रोजगार मिळत आहे.
फेब्रुवारी महिन्यापासून ओल्या काजुगराचा हंगाम सुरू होतो. हा हंगाम मे महिन्यापर्यंत असतो. सुरुवातीला 160 ते 180 शेकडा दर असणारे काजुगराचे दर हळूहळू खाली येतात. मुरूड बाजारात रोहा तालुक्यातील मुचणे, विरझोली, गोपळवट, म्हसाडी, ऊचेल आदि आदिवासी वाड्यांवरील महिला ओले काजूगर विकण्यासाठी येत असतात. एकेकाळी दुर्लक्षित असणारी काजूची झाडे रस्त्यावरून प्रवास करताना जागोजागी दिसायची; परंतु, आता हमखास उत्पन्न आणि मागणी असल्याने रायगड, रत्नागिरी, ठाणे, सिंधुदुर्ग, पालघर आदी कोकण प्रदेशात ओसाड, मोकळ्या जमिनीत काजूची लागवड मोठया प्रमाणात केली जात आहे. गेल्या 10 वर्षांत काजूच्या बागा बहरल्या असून बागायतदार ओले काजुगर सुकवून विक्रीला पाठवू लागले आहेत. काही ठिकाणी आदिवासी बांधव देखील काजूच्या बागा हंगामामध्ये भाडे तत्वावर घेऊन ओले काजुगर 800 रु. किलोने विकतात. कोकणातील काजूगराची चव, महत्व आणि मागणी भारतभर आणि विदेशात असल्याने भविष्यात कोकणात रोजगारी आणि उत्पन्नाचे आधिक मोठे स्तोत्र हमखास उभे राहणार, असे दिसत आहे.
रात्री किंवा पहाटे काजुगराच्या बिया जंगलातून आणल्या जातात. हाताला राखाडी लावून आणि अणूकुचीदार हत्याराने पारंपारिक पद्धतीने बिया फोडून काजूगर काढण्याचे कसब विलक्षण आहे. ओले काजूगर घालून मटण, चिकन मसाला, काजुगरांची सुकी-ओली भाजी, रस्सा असा स्वादिष्ट खाद्य प्रकार लोकप्रिय झालेला आहे.
सुनंदा वाघमारे, महिला विक्रेती
रोहा बाजारपेठेत महिला विक्रेत्यांची संख्या आधिक आहे. मुचणे ते मुरूड अंतर 32 किमी असूनही मुरूडमध्ये काजुगरांची अधिक मागणी असल्यामुळे विक्री जलद होत असते. शिवाय येथे सुक्या काजुगरापेक्षा ओल्या काजुगरांना भाव आधिक मिळतोय. त्यामुळे आम्हाला मुरूड बाजारपेठ योग्य वाटते.